ලෝක ජල දිනය

සෑම වසරකම මාර්තු 22 දින, ලොවම එකතු වන්නේ ලෝක ජල දිනය, එනම් මිරිදිය වැදගත්කම පිළිබඳව දැනුවත් කිරීම සහ ජල සම්පත තිරසාර කළමනාකරණය සඳහා එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් නම් කරන ලද දිනයකි. මෙම දිනය සැමරීමේ අරමුණ වන්නේ අපගේ දෛනික ජීවිතයේ ජලය ඉටු කරන වැදගත් කාර්යභාරය ඉස්මතු කිරීම සහ ලොව පුරා මිලියන සංඛ්‍යාත ජනතාවකට බලපාන ගෝලීය ජල අර්බුදය කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමයි. ලෝක ජල දිනය ප්‍රථම වරට යෝජනා කරන ලද්දේ 1992 දී බ්‍රසීලයේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පැවති එක්සත් ජාතීන්ගේ පරිසරය සහ සංවර්ධනය පිළිබඳ සමුළුවේදී (UNCED) ය. එය 1993 දී එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් නිල වශයෙන් පිළිගනු ලැබූ අතර එතැන් සිට වාර්ෂික උත්සවයක් බවට පත් විය. ජල හිඟය, ජල දූෂණය සහ ප්‍රමාණවත් සනීපාරක්ෂාව සම්බන්ධ අභියෝග ආමන්ත්‍රණය කිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමට රජයන්ට, සංවිධානවලට සහ පුද්ගලයන්ට මෙම දිනය වේදිකාවක් ලෙස ක්‍රියා කරයි.

සෑම වසරකම, ලෝක ජල දිනය ගෝලීය ජල ගැටලුවක් හෝ අභියෝගයක් පිළිබිඹු කරන විශේෂිත තේමාවක් වටා කේන්ද්‍රගත වේ. 2025 දී, ගෝලීය වශයෙන් ජලය සහ සනීපාරක්ෂාව පිළිබඳ ගැටළු විසඳීම සඳහා වේගවත් හා වඩා තිරසාර ක්‍රියාමාර්ගයක් ඉල්ලා සිටින “වේගවත් වෙනස්වීමක් ” යන තේමාව වෙත අවධානය යොමු කර ඇත. මෙම තේමාව සියලු දෙනාටම ජල ප්‍රවේශය සහතික කිරීම සඳහා සාමූහිකව විවිධ පාර්ශවකරුවන්ගේ-ආණ්ඩු, ව්‍යාපාර සහ පුද්ගලයන්ගේ සහයෝගීතාවය දිරිමත් කරයි. ගෝලීය ජල අර්බුදය

ජලය ජීවිතයට අත්‍යවශ්‍ය සාධකයකි. පෘථිවිය මත එහි බහුලත්වය තිබියදීත්, මිනිස් පරිභෝජනය සඳහා ප්‍රවේශ විය හැක්කේ පෘථිවියේ ජලයෙන් 1% ක් පමණි. ගෝලීය ජල අර්බුදය විවිධ සාධක මගින් මෙහෙයවනු ලැබේ:

• ජල හිඟය – ලොව පුරා බිලියන 2 කට වැඩි ජනතාවක් අධික ජල පීඩනයක් අත්විඳින රටවල ජීවත් වෙති. දේශගුණික විපර්යාස, ජනගහන වර්ධනය, නාගරීකරණය සහ කාලගුණික රටා වෙනස් වීම නිසා මෙම ගැටලුව වඩාත් උග්‍ර වේ.

  • දූෂණය – දූෂිත ජලය බිලියන ගණනක් මිනිසුන්ට බලපාන අතර, කොලරාව, අතීසාරය සහ ටයිපොයිඩ් වැනි රෝග ඇති කරයි. ගංගා, වැව් සහ භූගත ජලය රසායනික ද්‍රව්‍ය, අපද්‍රව්‍ය සහ ප්ලාස්ටික් වලින් අපවිත්‍ර වීම මිනිස් සෞඛ්‍යයට මෙන්ම පරිසරයට බරපතල තර්ජනයක් වේ.

  • ප්‍රමාණවත් සනීපාරක්ෂාව – එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට අනුව, බිලියන 3.6 ක ජනතාවකට තවමත් ආරක්ෂිතව කළමනාකරණය කරන ලද සනීපාරක්ෂක සේවා සඳහා ප්‍රවේශය නොමැති අතර, එය පුළුල්ව පැතිරුණු පාරිසරික හායනය සහ සෞඛ්‍ය අවදානම් වලට තුඩු දෙයි.

ජල සංරක්ෂණයේ වැදගත්කම

අනාගත පරපුරට පිරිසිදු, ආරක්ෂිත ජලය සඳහා ප්‍රවේශය සහතික කිරීම සඳහා ජල සංරක්ෂණය ඉතා වැදගත් වේ. ජල නාස්තිය අවම කිරීම, ජල කාර්යක්ෂම තාක්ෂණයන් සඳහා ආයෝජනය කිරීම සහ තිරසාර ජල කළමනාකරණ පිළිවෙත් වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම වැනි සරල පියවරයන් ජල අර්බුදයට එරෙහිව සටන් කිරීමේදී සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කළ හැකිය. මෙම ක්‍රියාවන්ට අමතරව, ස්වභාවික ජල චක්‍රය පවත්වාගෙන යාම සඳහා කාර්යභාරයක් ඉටු කරන තෙත්බිම් සහ වනාන්තර වැනි පරිසර පද්ධති ආරක්ෂා කිරීම සහ ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම වැදගත් වේ. ජල සම්පත් ඵලදායී ලෙස කළමනාකරණය කිරීම සඳහා ජල හිඟය පියවා ගැනීම පමණක් නොව ජල මූලාශ්රවල ගුණාත්මක භාවය ආරක්ෂා කිරීම ද ඇතුළත් වේ.ජල අභියෝග සඳහා ගෝලීය විසඳුම්

එක්සත් ජාතීන් ,ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO), සහ WaterAid වැනි සංවිධාන ගෝලීය වශයෙන් පිරිසිදු ජලය සහ සනීපාරක්ෂාව සඳහා ප්‍රවේශය වැඩි දියුණු කිරීම සඳහා විවිධ වැඩසටහන් දියත් කර ඇත. මේවායින් කිහිපයක් ලෙස:

1. SDG 6 ඉලක්කය:තිරසාර සංවර්ධන ඉලක්කය (SDG) 6 හි අරමුණ වන්නේ 2030 වන විට සැමට ජලය සහ සනීපාරක්ෂාව ලබා ගැනීමේ හැකියාව සහ තිරසාර කළමනාකරණය සහතික කිරීමයි. මෙම ඉලක්කය සපුරා ගැනීම සඳහා රජයන්, ප්‍රාදේශීය ප්‍රජාවන් සහ පෞද්ගලික අංශයේ ඒකාබද්ධ උත්සාහයන් අවශ්‍ය වේ.

2. පිරිසිදු ජලය සහ සනීපාරක්ෂක ව්‍යාපාරය: ජලයෙන් බෝවන රෝග අවම කිරීමට සහ මහජන සෞඛ්‍ය වැඩි දියුණු කිරීමට උපකාරී වන ආන්තික ප්‍රජාවන්ට ජලය, සනීපාරක්ෂාක සේවා සැපයීම සඳහා ගෝලීය උත්සාහය

3. නවෝත්පාදක ජල තාක්ෂණය:ජලය පෙරීම, ලවණ ඉවත් කිරීම සහ අපජල පිරිපහදු කිරීම වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා නව තාක්ෂණයන් සංවර්ධනය වෙමින් පවතී. මෙම නවෝත්පාදනයන් ජල හිඟ කලාපවලට විසඳුම් ලබා දිය හැකිය.

4. අධ්‍යාපනය සහ උපදේශනය: ලෝක ජල දිනය සංවිධානවලට මහජනතාව දැනුවත් කිරීමට සහ ජල සංරක්ෂණය පිළිබඳ දැනුවත් කිරීමට අවස්ථාවක් ලෙස ක්‍රියා කරයි. මහජන සහභාගීත්වය මගින් ජල භාවිතය අවම කිරීම, ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය අවම කිරීම සහ ජල සම්පත් ආරක්ෂා කරන ප්‍රතිපත්තිවලට සහාය වීම වැනි පුද්ගල ක්‍රියාමාර්ග දිරිමත් කළ හැකිය. ලෝක ජල දිනය යනු පිරිසිදු සහ ආරක්ෂිත ජලය සඳහා ප්‍රවේශය මූලික මිනිස් අයිතිවාසිකමක් වන අතර, සැමට යහපත් අනාගතයක් සුරක්ෂිත කිරීම සඳහා ජල සම්පත් තිරසාර කළමනාකරණය අත්‍යවශ්‍ය බව මතක් කිරීමකි. ගෝලීය ජනගහනය අඛණ්ඩව වර්ධනය වන අතර දේශගුණික විපර්යාස තීව්‍ර වන බැවින්, ජලය ආශ්‍රිත අභියෝගවලට මුහුණ දීම සඳහා අපගේ ප්‍රයත්නයන් වේගවත් කිරීම වෙන කවරදාටත් වඩා වැදගත් වේ. තනි පුද්ගල ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමෙන් සහ ගෝලීය මුලපිරීම්වලට සහාය දීමෙන්, අනාගත පරම්පරාවන්ට පිරිසිදු, ආරක්ෂිත සහ බහුල ජලය සඳහා ප්‍රවේශය සහිත ලෝකයක් උරුම කිරීම අප සතු වගකීමකි.මෙම ලෝක ජල දිනයේ දී, ජලයේ තීරණාත්මක වටිනාකම හඳුනා ගනිමින්, මෙම වටිනා සම්පත ඉදිරි පරම්පරාවන් සඳහා ආරක්ෂා කිරීමට අපගේ කැපවීම නැවත තහවුරු කරමු.

Written By: –

Rtr. Fathima Azma
(Blog Team Member 2024-25)

Edited By:

Rtr. Chamodi Sathsarani
(Junior Blog Team Member 2024-25)